Bałkany są super. Zwiedzamy Macedonię Skopje i okolice. Part I

 Skopje zwane dawniej Skopie to stolica Macedonii Północnej (zmiana wymuszona przez Greków) założona w kotlinie nad rzeką Wadar. Zamieszkała jest przez około 509 900 mieszkańców (2018). Pierwotnie założona jako iliryjska osada przechodziła z rąk do rąk od władców starożytnej Macedonii poprzez rzymskich, bułgarskich, tureckich. Od 1945 roku było stolicą Jugosłowiańskiej Socjalistycznej Republiki Macedonii.

Skopie leży na terenie sejsmicznym. W 1963 roku nawiedziło katastrofalne trzęsienie ziemi, którego ślady są widoczne do dnia dzisiejszego. Wystarczy przespacerować się w okolice starego dworca kolejowego. Na jego fasadzie znajduje się zegar którego wskazówki zatrzymały się w momencie pierwszego wstrząsu. Po katastrofalnych w skutkach wstrząsach pomocy udzieliło wiele krajów Europy w tym Polska. W odbudowie brał udział polski architekt i urbanista Adolf Ciborowski.

Obecnie centrum miasta skupia się wokół placu Macedonii. Nad rzeką Wardar wzniesiono nowe budynki (m.in. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Muzeum Archeologiczne), nawiązujące swoją formą do poprzednich obiektów, stojących w tym miejscu do czasu pamiętnego trzęsienia ziemi w 1963 roku. W wyniku realizacji projektu Skopje 2014, wokół placu stanęło wiele pomników nawiązujących do odległej historii (m.in. monumentalny pomnik Aleksandra macedońskiego oraz pomnik cesarza Justyniana I Wielkiego).

Na północny-zachód od centrum znajduje się Skopsko Kale (Twierdza Kale). Założona została na wysokim klifie dominującym nad północną, starą częścią miasta. Pierwsze fortyfikacje zostały wzniesione w VI w za czasów Bizamcjum. Przebudowano ją w X-XI. Następnie została zniszczona w czasie powstania Piotra Deliana. W 1391 r została odbudowana przez Turków Osmańskich. Buł uznawana za jedną z większych twierdz na Bałkanach. Ponownie przebudowano ja 1700 po wojnie austryjacko–tureckiej. W czasie I wojny światowej w przepastnych wnętrzach twierdzy znajdował się sztab armii austro-węgierskiej. Po I wojnie światowej była wykorzystywana przez armie jugosłowiańską na magazyny aż do 1951r.

W 1963 podczas trzęsienia ziemi został ona poważnie uszkodzona. I w takim stanie zasadniczo jest po dziś dzień. W trakcie prowadzonych od 2006 r badań stwierdzono ślady osadnictwa neolitycznego oraz świątyni chrześcijańskiej z XIII w. (Źródło https://pl.wikipedia.org/wiki/Skopje)

Stare Miasto Skopje jak zwiedzać?

Tylko pieszo – odpowiedz jest bardzo prosta – dlaczego bo to strefa zamknięta dla pojazdów. Ze względu na ciasną zabudowę nie jeżdżą tam pojazdy komunikacji publicznej a nawet taksówki. Zresztą do Starego miasta jest z Placu Macedonii bardzo blisko. Wystarczy przespacerować się przez przez kamienny most. Kamienny most to łącznik pomiędzy starą (turecką) i nowoczesną częścią miasta. Został on prawdopodobnie zbudowany w XV w. Składa się z 12 półkolistych łuków. Jego długość wynosi 214 metrów a szerokość to 6 metrów. Kamienny most to obecnie najbardziej rozpoznawalna wizytówka miasta.

Stare Miasto jedna wielka dzielnica handlowa która tętni życiem od rana do późnej nony przez cały tydzień. Dobrze zjesz oraz kupisz pamiątki a znaleźć można prawdziwe cuda rękodzieła.

Ale najwspanialszy jest „klimat orientu” – możesz spacerować bez końca wąskimi, krzyżującymi się uliczkami goszcząc w sklepach czy warsztatach rzemieślniczych. W razie pragnienia czy głodu zostaniesz ugoszczony w kawą po turecku, kebabczykiem czy piwem „Skopsko” w każdej napotkanej knajpce. Ceny jak na stolicę są bardziej niż przystępne.

Nie ma tu nachalnych sprzedawców czy naganiaczy a klimat jest bardzo europejski. Jednak o odmienności religijnej przypominają kobiety w chustach oraz śpiewy muezinów z minaretów nawoływujących do modlitwy.

Najważniejsze zabytki Starego Miasta w Skopje to:

Meczet Mustafy Paszy (maced. Мустафа-Пашина Џамија),

Został wybudowany w 1492 roku. Obecnie jest największą świątynią muzułmańską w Macedonii. Można go zwiedzać bezpłatnie ale należy bezwzględnie pamiętać o zdjęciu butów oraz zakryciu kolan, głowy i ramion w przypadku niewiast. Można też za zgodą i drobną opłatą wdrapać się na wieżę minaretu skąd roztacza się wspaniały widok na Stare Miasto.

Łaźnie Daud Paszy (maced. Даут Пашин Амам)

Obiekt został zbudowany w roku 1466. Charakterystycznym elementem są typowo tureckie kopuły a jego pierwotne przeznaczenie nie powinno zaskakiwać – był to harem. Dopiero później budynek przekształcono w łaźnię miejską i były to największe łaźnie na półwyspie Bałkańskim. Obecnie w budynku tym mieści się Miejska Galeria Sztuki.

Cerkiew św. Spasa z XVII-XIX wieku (maced. Црква Св. Спас)

Została wzniesiona za panowania tureckiego i jest jedyną świątynią chrześcijańską wśród okalających Stare Miasto meczetów. By powstała wymagała specjalnego zezwolenia oraz warunków budowy. Cerkiew nie mogła być za wysoka by zawsze była w cieniu sąsiadującego meczetu Mustafy Paszy dlatego też została wkopana do połowy w grunt.

Inne meczety

Murata Paszy (maced. Мурат-Пашинa Џамија),
Kose Kadi (maced. Џамија Ќосе Кади)

Zabytki warte zwiedzenie w okolicach Starego Miasta

Wcześniej wspominane Forteca Kale oraz Kamienny Most znajdują się na obrzeżach Starego Miasta.

Meczet sułtana Murata (maced. Цултан Муратова Џамија)

Meczet został zbudowany w XV w na wzgórzu za obrębem Starego Miasta. Można go zwiedzać za zgodą i jak wcześniej pisałem po zdjęciu butów i zakryciu głowy, kolan i ramion w przypadku kobiet. Obok meczetu znajduje się ceglana wieża zegarowa. Do meczetu sułtana Murata wiedzie bardzo prosta droga od głównej bramy przez kładkę dla pieszych i bulwar im. Krste Misirkov.

Meczet Isy Beja (maced. Исхак-Бегова Џамија)

Zbudowany w 1475 r to największy meczet na Bałkanach. Jego dwie kopuły są kryte ołowiem, To największy na Bałkanach meczet wyróżniający się z powodu dwóch kopuł do których pokrycia użyto ołów. Budowla ta jest dziedzictwem trzeciego osmańskiego gubernatora Skopje Isy Beja. Znajduje się poza Starym Miastem w okolicach meczetu sułtana Murata.

Warto również przespacerować się po mieście wieczorem gdy temperatura spadnie i zostanie włączone oświetlenie.

Okolice Skopje co warto zwiedzić?

Matka to dolina położona około 15 km na południowy zachód od Skopje. Zajmuje obszar około 5000 ha. Nazywana jest kanionem. Wylot jej został sztucznie zamknięty tamą i w ten sposób powstało jezioro, które jest najstarszym sztucznym zbiornikiem wodnym w Macedonii Północnej. Jednocześnie jest to jedno z najpopularniejszych miejsc rekreacyjnych.

W obrębie kanionu Matka znajduje się dziesięć jaskiń, z których najkrótsza ma długość 20 metrów, a najdłuższa 176 metrów oraz dwa kominy.

Ze stolicy Macedonii do Matki można dojechać zarówno własnym samochodem, jak i transportem publicznym. Z parkingu można dotrzeć do tamy w ciągu 10 minut. Można też posilić się w jednej z kilku restauracji. Z tamy wije się ścieżka wykuta w skałach, która prowadzi do cerkwi św. Andrzeja oraz hotelu i restauracji Canyon Matka. Miejsce jest świetną bazą wypadową. Można z niej wyruszyć na rejs łodzią do jaskini Vrelo, trekking lub wypożyczyć kajaki czy rowerki wodne.

Hydroelektrownia

Położona jest na rzece Treska. O jej budowie zdecydowano w latach 30. ubiegłego stulecia. Miała dostarczać prąd dla Skopje oraz okolicznych wiosek. Jej moc niestety po czasie okazała się zbyt mała. W 2008 roku powstała nowa hydroelektrownia, a w budynku starej stworzono małe muzeum i centrum edukacyjne.

Jaskinia Wreło/Vrelo

Położona na prawym brzegu rzeki. Ciągnie się zarówno pod wodą, jak i powyżej jej lustra. Speleolodzy twierdzą, że może być najgłębszą (330 m) podwodną jaskinią na świecie.

Podczas wizyty będziecie mogli przespacerować się chwilę po jej wnętrzu. Możecie wchodzić do niej bez obawy jest zagospodarowana i pięknie podświetlona. Można zobaczyć tam dwa jeziorka. Mniejsze z nich ma 8 metrów długości i 15 metrów głębokości, większe ma 35 metrów długości i 15–18 metrów głębokości. Formacje skalne głównie to głównie stalaktytyw tym jeden duży, pośrodku jaskini zwany „Szyszką sosnową” ze względu na jego kształt.

Początkowa część korytarzy jaskini jest sucha, dalsza jest zalana wodą i schodzi znacznie w dół.

Do jaskini można dotrzeć tylko łodzią lub kajakiem. (Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Matka_(kanion))